Nowe obowiązki dla biznesu. Kogo dotyczą i co się zmienia?

28 czerwca 2025 r. zaczęła obowiązywać ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Dostosowanie oferty do potrzeb osób z niepełnosprawnościami i seniorów powinno stać się standardem prawnym, a niedopełnienie obowiązków może skutkować wysokimi karami?

Nowe przepisy dotyczą producentów, importerów, dystrybutorów, upoważnionych przedstawicieli oraz usługodawców, którzy oferują na rynku produkty i usługi objęte Europejskim Aktem o Dostępności. Mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z tego obowiązku, jeśli świadczą usługi.

Obowiązki objęły m.in. podmioty działające w bankowości detalicznej, telekomunikacji, transporcie pasażerskim, e-commerce, a także producentów sprzętu komputerowego, terminali płatniczych, czytników e-booków, automatów biletowych czy urządzeń dostępnych w punktach samoobsługowych.

Jakie produkty i usługi muszą być dostępne?

Zgodnie z ustawą, dostępność oznacza możliwość korzystania z produktów i usług niezależnie od ograniczeń funkcjonalnych użytkowników. Informacje – takie jak etykiety, instrukcje czy ostrzeżenia – muszą być czytelne i zrozumiałe, dostępne przez więcej niż jeden kanał sensoryczny (np. wizualny i dźwiękowy).

Dostępna usługa oznacza m.in. obsługę bez użycia myszy, zgodność z WCAG 2.1, możliwość sterowania klawiaturą i wsparcie dla czytników ekranu. Wymogi te dotyczą również stron internetowych, aplikacji, interfejsów użytkownika i procedur obsługi klienta.

Kto kontroluje zgodność z przepisami?

Zgłoszenia o naruszeniu wymagań dostępności można kierować do PFRON, który może przekazać sprawę właściwemu organowi nadzoru – w zależności od branży (np. UKE, UTK, ULC, Rzecznik Finansowy). Organy te mają prawo prowadzić kontrole, żądać dokumentacji, badać produkty i usługi oraz wzywać przedsiębiorców do wprowadzenia zmian.

Na wykonanie zaleceń przedsiębiorcy mają 120 dni. Jeśli nie zostaną wdrożone, możliwe jest zawieszenie możliwości sprzedaży lub świadczenia usług nawet na okres 180 dni. W przypadku poważnych uchybień, możliwe jest nakazanie wycofania produktu z rynku.

Co grozi za brak dostosowania?

Ustawa przewiduje kary finansowe do 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia lub do 10% rocznego obrotu firmy – w zależności od skali i wagi naruszeń. PFRON oraz UOKiK mogą nałożyć sankcje w przypadku naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.

Eksperci podkreślają, że firmy powinny niezwłocznie przeprowadzić audyt dostępności, zaktualizować procedury i dokumentację, a także zaplanować działania naprawcze. Odpowiednie przygotowanie może ograniczyć ryzyko prawne i wizerunkowe.

Jak przygotować firmę do wdrożenia ustawy o dostępności produktów i usług?

Nowe regulacje wymagają od przedsiębiorców kompleksowego podejścia – nie tylko spełnienia wymagań technicznych, ale także przeglądu całej ścieżki obsługi klienta i relacji z użytkownikiem końcowym. Poniżej przedstawiamy rekomendowany plan działania:

1. Audyt dostępności – punkt wyjścia
Na początku należy przeprowadzić szczegółowy audyt dostępności produktów, usług oraz kanałów komunikacji z klientami. Obejmuje to m.in. strony internetowe, aplikacje, dokumentację, infolinie, urządzenia samoobsługowe oraz przestrzenie fizyczne, jeśli mają zastosowanie. Warto uwzględnić różne ograniczenia funkcjonalne: wzroku, słuchu, motoryki i poznawcze.

2. Ocena zgodności z WCAG i wymaganiami technicznymi
W przypadku usług cyfrowych kluczowe będzie spełnienie wymogów WCAG 2.1 na poziomie AA. Należy także przeanalizować, czy urządzenia (np. terminale płatnicze, kioski, czytniki) spełniają wymagania wielokanałowej dostępności informacji oraz możliwości obsługi bez użycia wzroku.

3. Aktualizacja dokumentacji i procedur wewnętrznych
Wewnętrzne procedury obsługi klienta, reklamacji, szkoleń pracowników oraz komunikacji powinny zostać zaktualizowane zgodnie z ustawą. Rekomendowane jest opracowanie wewnętrznego „Standardu Dostępności”, który będzie przewodnikiem dla wszystkich działów firmy.

4. Zapewnienie kanałów alternatywnych i kompatybilności technologicznej
Klienci powinni mieć możliwość uzyskania informacji i skorzystania z usług za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego – np. napisy do filmów instruktażowych, komunikaty głosowe, wsparcie tłumacza PJM. Konieczne może być dostosowanie oprogramowania do obsługi przez klawiaturę lub czytnik ekranu.

5. Plan wdrożenia z harmonogramem i monitoringiem postępów
Zalecamy stworzenie planu działań z konkretnymi terminami, odpowiedzialnymi osobami i etapami kontroli wdrożenia. Pomoże to uniknąć kar oraz potencjalnego zawieszenia usług w razie niezgodności.

Kancelaria KPTS wspiera przedsiębiorców w dostosowaniu do Europejskiego Aktu o Dostępności – oferujemy audyty, wsparcie prawne i wdrożeniowe, przygotowanie dokumentacji oraz szkolenia. Dzięki temu można nie tylko uniknąć sankcji, ale zyskać przewagę konkurencyjną na rynku.

źródło:
GOV, Onet, Infor

Jak Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców pomaga w sądowym sporze w ZUS?

Prawo dotyczące nowych kompetencji Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców weszło w życie 12 maja 2023 roku. Adam Abramowicz, który obecnie pełni tę funkcję, może uczestniczyć w sporach między przedsiębiorcą a ZUSem – również przed sądem powszechnym.

Jak wygrać z ZUSem w sądzie?

Z tym na pewno niełatwym zadaniem może pomóc obecnie Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. W przypadku większości sporów przedsiębiorców z ZUS, sprawy prowadzone są jako postępowania administracyjne. Później – w wyniku zgłaszanych odwołań od decyzji ZUS – przechodzą one do sądów powszechnych. To z kolei związane było z pewną luką w dotychczasowych przepisach wyznaczających obowiązki rzecznika MŚP. Do tej pory mógł on jedynie wspierać przedsiębiorcę na pierwszym etapie sporu z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych – etapie postępowania administracyjnego. Później jednak nie była możliwa kontynuacja udziału rzecznika w postępowaniu sądowym dotyczącym tego samego sporu. Finalnie jednak miał on możliwość wniesienia skargi nadzwyczajnej do Sądu Najwyższego od niekorzystnego dla przedsiębiorcy orzeczenia. Ta luka została zlikwidowana.

Od 12 maja 2023 może on również pomagać w całej procedurze kontrolnej i odwoławczej. Bierze również udział w postępowaniu sądowym w sprawach dotyczących ubezpieczenia społecznego. To ogromna zmiana i wsparcie dla wszystkich przedsiębiorców w kwestii wszelkich sporów z instytucją ubezpieczeniową, ponieważ dzięki niej rzecznik MŚP może wspomagać sądzących się podczas całego procesu. 

Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców

Poprawka do ustawy deregulacyjnej, zakładająca likwidację zbędnych barier administracyjnych i prawnych, którą Sejm uchwalił 26 stycznia 2023 roku weszła w życie po niespełna 4 miesiącach. To oczywiście bardzo dobra informacja dla wszystkich przedsiębiorców, ale również i dla samego rzecznika MŚP. Przez cztery lata starał się on o możliwość występowania przed sądami powszechnymi w sprawach z ZUS. Ewidentnie taka potrzeba była i jest nadal. Adam Abramowicz podkreśla, że “więcej wniosków wpływa w sprawach dotyczących ZUS niż podatkowych i są one często bardziej bulwersujące”. Składane przez przedsiębiorców wnioski dowodzą również temu, że spektrum ich problemów w sporach z organami państwa jest bardzo szerokie. Rzecznik MŚP cieszy się, że teraz będzie mógł działać w sporach z ZUS tak jak w sporach podatkowych, czyli pomagać podczas całej procedury – kontrolnej i odwoławczej.

Jeśli Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców przyłącza się do postępowania na wniosek przedsiębiorcy, uzyskuje on znaczne uprawnienia procesowe na prawach przysługujących prokuratorowi. Jego udział uzasadniony jest szczególnie w przypadku powtarzających się uchybień lub nadużyć ze strony organów państwowych.

Biuro Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców – w jakich sprawach może pomóc?

Jak podaje Gazeta Prawna, problemem, który często dotyka przedsiębiorców i jest bezpośrednio związany z ZUS to kwestionowanie przez zakład różnych świadczeń, przyznawanych obywatelom. Często bywa tak, że kwestionowanie odbywa się bez podstawy prawnej. Dotyczy to m.in. przykładu podważania wysokości zasiłku macierzyńskiego wobec osób, które nie posiadają działalności gospodarczej. Kwestionowane bywają również świadczenia chorobowe, które w praktyce oznaczają wielokrotne kierowanie osoby na komisję lekarską. Jednak jedną z bardziej problematycznych praktyk jest ta związana z tworzeniem komplikacji wobec tzw. “iluzorycznych wspólników” spółek, czyli osób, które posiadają niewielkie udziały w danej spółce.

Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców może również pomóc tym przedsiębiorcom, którzy są pracodawcami. Rzecznik MŚP nie przyłączy się do sporu przedsiębiorcy przeciwko zatrudnionemu, jednak okażę się pomocny w przypadku toczącego się sporu z Państwową Inspekcją Pracy.

W związku z wprowadzeniem nowego prawa Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP) złożyła rezygnację z udziału w Radzie Przedsiębiorców przy Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorstw.