Dotychczas przepisy przewidywały, że staż pracy liczy się wyłącznie z tytułu zatrudnienia na umowie o pracę. W praktyce oznaczało to, że osoba prowadząca przez lata jednoosobową działalność lub pracująca na zleceniu mogła mieć formalnie krótszy staż niż ktoś zatrudniony na etacie od roku.
Nowelizacja wprowadza zasadniczą zmianę – do stażu będą wliczane m.in.:
- okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej,
- okresy współpracy z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność,
- czas zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w związku z osobistą opieką nad dzieckiem,
- okresy wykonywania umów-zleceń, o świadczenie usług i agencyjnych,
- okresy pozostawania osobą współpracującą z ww. osobami,
- okres członkostwa w spółdzielniach rolniczych (rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych),
- potwierdzone okresy pracy zarobkowej za granicą (innej niż etat).
Do katalogu włączono również okresy służby w Straży Marszałkowskiej i Służbie Celno-Skarbowej.
Wliczą się też wcześniejsze lata, ale…
Ustawodawca przewidział, że do stażu pracy będzie można doliczyć również okresy sprzed wejścia przepisów w życie – pod warunkiem ich udokumentowania. Pracownicy i przedsiębiorcy będą mieli 24 miesiące na złożenie stosownych dokumentów.
Potwierdzenie nowych okresów aktywności zawodowej będzie odbywać się na podstawie zaświadczeń wydawanych przez ZUS. W przypadkach, gdy praca nie podlegała zgłoszeniu, konieczne będzie przedstawienie innych dowodów potwierdzających faktyczne wykonywanie obowiązków.
Dwa etapy wejścia w życie
Zmiany obejmą najpierw sektor publiczny, dla którego przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.
W sektorze prywatnym nowelizacja wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca po upływie sześciu miesięcy od ogłoszenia ustawy.
Według Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, nowelizacja ma zlikwidować nierówności w traktowaniu pracowników ze względu na rodzaj wcześniej podejmowanej działalności zawodowej.
Równość na rynku pracy
Zmiana ma znaczenie praktyczne – staż pracy jest podstawą m.in. do nabywania urlopu wypoczynkowego, dodatku stażowego czy możliwości ubiegania się o określone stanowiska. Nowe przepisy mają więc realny wpływ na uprawnienia finansowe i zawodowe milionów Polaków.