Od 1 lipca oficjalny koniec pandemii – co się zmieni?

Po ponad trzech latach mają przestać obowiązywać przepisy covidowe. Już 16 maja ubiegłego roku wprowadzono stan zagrożenia epidemicznego w Polsce, wcześniej przez dwa lata, bo od 20 marca 2020 roku obowiązywał stan epidemii. Każdy z tych etapów charakteryzuje się innymi przepisami. Tym razem wracają m.in. terminy badań lekarskich, szkoleń BHP czy stacjonarne obrady rad gmin.

Stan zagrożenia epidemicznego odwołany

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego jest jednoznaczne z uchyleniem aktu prawnego, który go ogłaszał – było to rozporządzenie Ministra Zdrowia z 12 maja 2022 r. Od 1 lipca nie obowiązuje również ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Decyzja o odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego umotywowana jest wnioskiem Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 20 kwietnia 2023 r. Jako argument, Inspektor podał m.in. spadek liczby diagnozowanych zakażeń koronawirusem, a także odnotowywanych zgonów i osób hospitalizowanych. Ostatecznie rozporządzenie Ministra Zdrowia w tej sprawie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw i weszło już w życie. 

Koniec pandemii w Polsce – co to oznacza?

Podjęcie decyzji o odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego niesie za sobą oczywiście prawne konsekwencje. W uzasadnieniu projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia możemy przeczytać, że “zniesienie szczególnych rozwiązań związanych z tym stanem na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej […] będzie miało również pozytywny wpływ na sektor gospodarki, w tym działalność mikroprzedsiębiorstw, małych i średnich przedsiębiorstw”.

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego nie oznacza jednak natychmiastowego powrotu do stanu prawnego sprzed pojawienia się w Polsce przypadków pierwszych osób zakażonych koronawirusem. W wielu aspektach wprowadzono tzw. “przepisy przejściowe”, czyli takie, które mają obowiązywać np. trzy czy sześć miesięcy. Taki okres przejściowy, wynoszący 180 dni, dotyczy np. przywrócenia obowiązków w zakresie kierowania pracowników na wstępne i okresowe badania lekarskie. Do tej pory, według obowiązujących w okresie stanu epidemii przepisów, osoby, które były zatrudniane na stanowiska administracyjno-biurowe nie musiały takich badań przechodzić, o ile posiadały aktualne orzeczenie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Nie zawsze jednak ten okres przejściowy obowiązuje. Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego dla rad gmin oznacza konieczność powrotu do tradycyjnego modelu prowadzenia obrad. Z dnia na dzień zostanie zniesiona możliwość obradowania w trybie zdalnym. Od 1 lipca przywraca się również niektóre obowiązki pracodawców w zakresie szkoleń BHP. Od tego dnia są oni zobowiązani do przeprowadzania wstępnych i okresowych szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Terminy obowiązywania takich szkoleń nie będą mogły być już przedłużane.