Krótszy okres próbny, dodatkowe urlopy i wiele udogodnień dla rodziców – weszła w życie rewolucyjna nowelizacja Kodeksu pracy

26 kwietnia 2023 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy. Eksperci mówią, że przyniosła ona ze sobą największe zmiany od lat, zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Nowelizacją powinni zainteresować się przede wszystkim rodzice oraz wszyscy ci, którzy pracują obecnie w oparciu o umowę na czas określony i okres próbny. 

Dlaczego zmiany zostały wprowadzone? Jednym z powodów jest dostosowanie naszego prawa do przepisów dwóch dyrektyw unijnych. Pierwsza z nich dotyczy przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej, a druga work-life balance, które jest niezbędne w życiu każdego pracownika, szczególnie wśród rodziców i opiekunów.

Nowe urlopy i zwolnienia

Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza nowe urlopy, m.in. na opiekę nad niesamodzielnym rodzicem lub chorym partnerem. Z kolei młodzi rodzice otrzymali możliwość wnioskowanie o dłuższy urlop rodzicielski oraz wyższy zasiłek macierzyński. 

• Według wprowadzonych zmian, pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni. Może on zostać wykorzystany po to, by zająć się osobą, która ze względów medycznych tej opieki potrzebuje i jest członkiem rodziny pracownika lub mieszka z nim w tym samym gospodarstwie domowym. Warto zaznaczyć, że urlop opiekuńczy nie jest płatny.
• Kolejną zmianą jest wprowadzenie zwolnienia z powodu siły wyższej. Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego takie zwolnienie w wymiarze 2 dni lub 16 godzin. Dotyczy ono np. pilnych spraw rodzinnych związanych z chorobą lub wypadkiem. W czasie trwania tego zwolnienia, pracownik otrzymuje 50% wynagrodzenia. Aby takie zwolnienie otrzymać, pracownik musi zgłosić ten fakt najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia, a wyboru sposobu rozliczania go (dni lub godziny) należy dokonać w pierwszym wniosku złożonym w danym roku kalendarzowym – wybór jest wiążący w danym roku.
• Kolejna zmiana dotyczy urlopu ojcowskiego. Jeżeli pracownik wychowuje dziecko, to w dwóch sytuacjach przysługuje mu prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do momentu ukończenia przez jego dziecko 1 roku (wcześniej dotyczyło to ukończenia przez dziecko 2 lat) lub upływu 1 roku (dotychczas do upływu 2 lat) od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
• Urlop rodzicielski został wydłużony o 9 tygodni. Ta część urlopu jest nieprzenaszalna na drugiego rodzica. Urlop rodzicielski ojca nie jest też w żaden sposób uzależniony od tego, czy w chwili porodu matka dziecka jest zatrudniona lub obejmuje ją ubezpieczenie chorobowe. Wprowadzone zmiany obejmują również zakres wnioskowania o urlop i jego części. Urlop rodzicielski nie musi być wykorzystany bezpośrednio po macierzyńskim lub po poprzedniej części urlopu rodzicielskiego. Według nowelizacji urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo lub nie więcej niż w 5 częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.

Zmiany dla zatrudnionych na okres próbny i czas określony

• Tak, jak przed wprowadzeniem nowelizacji, umowa na okres próbny może zostać zawarta między pracownikiem a pracodawcą na czas maksymalnie 3 miesięcy. Nie dotyczy to jednak każdego przypadku. Wprowadzone zmiany zakładają, że jeśli pracodawca docelowo ma zamiar zawrzeć z pracownikiem umowę o pracę na czas krótszy niż 6 miesięcy, umowa na czas określony ma trwać maksymalnie 1 miesiąc. Z kolei jeśli docelowa umowa o pracę zostałaby zawarta na czas określony, który jest dłuższy niż 6, ale krótszy niż 12 miesięcy – wtedy umowa na okres próbny może trwać maksymalnie 2 miesiące.

Nie jest to jednak niepodważalne – wprowadzono przepis, który wskazuje na to, że strony mogą 1 raz wydłużyć czas trwania umowy na okres próbny nie więcej niż o 1 miesiąc, jeśli jest to uzasadnione rodzajem wykonywanej pracy. Ponowne zatrudnienie na okres próbny przez tego samego pracodawcę nie jest możliwe, chyba, że praca miałaby dotyczyć obejmowania innego stanowiska. 

• Osoby zatrudnione w oparciu o umowę na czas określony również mają powody do radości, ponieważ dzięki nowelizacji otrzymały skuteczniejszą ochronę przed wypowiedzeniem umowy. Pracodawca musi od teraz uzasadnić swoją decyzję. Co więcej, musi również przedstawić zamiar wypowiedzenia umowy reprezentującej pracownika organizacji związkowej. 

Przejrzyste warunki zatrudnienia

• Nowelizacja Kodeksu pracy z 26 kwietnia 2023 roku zakłada przekazanie pracownikowi w terminie nie późniejszym niż 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy, informacji o warunkach zatrudnienia. Może ona trafić do pracownika drogą analogową – tradycyjną, czyli w postaci papierowej lub elektroniczną. Druga opcja dopuszczalna jest tylko w przypadku, gdy osoba otrzymująca informację jest w stanie ją wydrukować i przechować, z kolei pracodawca musi zachować dowód przekazania pracownikowi wszelkich wytycznych. Zmieniła się również sama treść informacji o warunkach zatrudnienia – została ona rozszerzona. Pracodawca nie później niż w terminie 30 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy, musi poinformować go o nazwie instytucji zabezpieczenia społecznego, do której wpływają składki na ubezpieczenia społeczne związane ze stosunkiem pracy oraz informacje na temat ochrony związanej z zabezpieczeniem społecznym, zapewnianej przez pracodawcę. Wyjątek od tej reguły stanowi sytuacja, gdy pracownik sam wybiera instytucję zabezpieczenia społecznego.
• W sytuacji, gdy pracownik wyjeżdża za granicę na ponad 4 tygodnie, aby tam wykonać powierzone mu zadania służbowe, pracodawca musi przekazać mu dodatkową informację również w postaci papierowej lub elektronicznej, dotyczącą warunków pracy.
• Mówiąc o nowościach w zakresie informowania o warunkach zatrudnienia, należy wspomnieć o jeszcze jednym aspekcie, który dla pracowników może być sporym atutem. Otóż według nowelizacji Kodeksu pracy każdy zatrudniony u swojego pracodawcy na co najmniej 6 miesięcy może raz w roku wystąpić z prośbą (w postaci papierowego lub elektronicznego wniosku) o zmianę rodzaju umowy o pracę na czas nieokreślony lub o inne, lepsze (bardziej przewidywalne i bezpieczniejsze) warunki pracy, w tym m.in. dotyczące rodzaju wykonywanej pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie dotyczy to pracowników, zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę na okres próbny. Pracodawca ma z kolei obowiązek w ciągu 1 miesiąca od dnia otrzymania wniosku udzielić odpowiedzi pracownikowi – jeśli ta będzie negatywna, pracodawca musi uargumentować swoją decyzję.

Przerwy oraz pory wykonywania pracy

• Nowelizacja zakłada również wprowadzenie dodatkowych przerw od pracy w trakcie trwania długiej “dniówki”. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut. Jeśli trwa on dłużej niż 9 godzin – przysługuje mu dodatkowa przerwa trwająca co najmniej 15 minut. Jeśli czas pracy trwa dłużej niż 16 godzin, pracownikowi przysługuje kolejna (3.) przerwa, trwająca co najmniej 15 minut.
• Jeżeli pracownik wychowuje dziecko, które ma maksymalnie 8 lat, nie można bez jego zgody angażować go w pracę w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanym czasu pracy oraz delegować poza stałe miejsce wykonywania pracy.

Ochrona przed zwolnieniem

• Nie tylko osoby zatrudnione na czas określony zyskały dodatkową “ochronę przed zwolnieniem”. Dotyczy ona również kobiet w ciąży, przebywających na urlopie macierzyńskim, tych, które złożyły wniosek o udzielenie takiego urlopu lub jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części oraz mężczyzn, którzy złożyli wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części. “Ochrona” trwa do dnia zakończenia tego urlopu. Pracodawca wówczas nie może prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tą pracownicą lub pracownikiem. Nie może również wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z takimi pracownikami – za wyjątkiem sytuacji, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z ich winy i reprezentująca pracownicę lub pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Są również wyjątki od tych zasad. Jeśli pracownik złoży wniosek wcześniej niż w terminach określonych w art. 180 par. 9 k.p., art. 1821d par. 1 k.p. lub w art. 1823 par. 2 k.p. zakazy te zaczynają obowiązywać wcześniej. 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu ojcowskiego albo jego części, 14 dni, jeśli sytuacja dotyczy części urlopu macierzyńskiego oraz części urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i 21 dni, jeśli dotyczy to urlopu rodzicielskiego lub jego części.

Elastyczny system pracy

• Zmiany w tym zakresie są zdecydowanie korzystne dla pracownika. Obejmują one pracę zdalną, system pracy weekendowej i skróconego tygodnia pracy, przerywany system czasu pracy, ruchome i indywidualne rozkłady czasu pracy oraz obniżenie wymiaru czasu pracy. Taka elastyczna organizacja pracy dotyczy tych pracowników, którzy wychowują maksymalnie 8-letnie dziecko. Aby ubiegać się o zmianę systemu pracy, taki pracownik musi złożyć odpowiedni wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie maksymalnie 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy. Pracodawca ma 7 dni na rozpatrzenie takiego wniosku. Do tego czasu musi w formie papierowej lub elektronicznej poinformować pracownika o akceptacji wniosku lub w przypadku odmowy – o przyczynie takiej decyzji, ewentualnie również o innym możliwym terminie zastosowania elastycznej organizacji pracy niż wskazany we wniosku.

Czytaj Więcej

O czym sprzedawca zawsze musi poinformować konsumenta?

Zasady określone w art. 546¹ Kodeksu cywilnego obowiązują od 25.12.2014 r., jednak nadal wielu sprzedawców nie stosuje się do nich. Jest to zatem temat, o którym warto przypominać.

Prawo do informacji jako najważniejsze prawo konsumenta w UE

To, że konsument ma prawo do szczegółowej informacji, nie powinno nikogo dziwić. Tym bardziej, że również w polityce Unii Europejskiej podkreślane jest znaczenie tego prawa. Odzwierciedla to m.in. obowiązek, który ciąży na sprzedawcach i dotyczy zapewnienia jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji w każdej transakcji z konsumentem. W UE takie obowiązki informacyjne są istotnym elementem polityki ochrony konsumenta, a ich głównym celem jest zrównoważenie deficytu informacyjnego. Unii Europejskiej od początku wprowadzenia polityki konsumenckiej zależy na tym, aby konsument był odpowiednio poinformowany i miał całą niezbędną wiedzę, która pomoże mu w podjęciu właściwej decyzji zakupowej.

Konsumenci w UE – ale nie tylko – mierzą się z nadmiarem informacji lub co gorsza – z dezinformacją. Takie przepisy, jak chociażby polski art. 5461 Kodeksu cywilnego mają chronić tych, którzy chcą dokonać przemyślanego, świadomego zakupu. European Consumer Agenda 2012 rozszerza ten temat i mówi nie tylko o informacji, ale o “wiedzy konsumenta”, co jest pojęciem znacznie szerszym i kojarzy się przede wszystkim z takim kupującym, który jest świadomy swoich praw na rynku i posiada zakres niezbędnych narzędzi, które ułatwią mu podejmowanie decyzji. 

Prawa konsumenta w Polsce

Jak to wygląda w Polsce? Jako państwo członkowskie Unii Europejskiej, musimy przestrzegać unijnych założeń polityki konsumenckiej. Mamy też jednak własne przepisy. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów traktuje prawo do prawdziwej, pełnej i jak najbardziej rzetelnej informacji jako podstawowe prawo każdego kupującego.

Idealna informacja podawana konsumentowi to taka, która jest przede wszystkim jasna, pełna, zrozumiała, zwięzła i dostosowana do umiejętności przeciętnego kupującego. Dotyczy to informacji zarówno dotyczących oferowanych usług, jak i produktów.

Ku przypomnieniu, jakie konkretnie informacje powinien dostarczyć sprzedający konsumentom, przytaczamy treść wspomnianego wyżej art. 5461. Kodeksu cywilnego:

„§ 1. 

Jeżeli kupującym jest konsument, sprzedawca jest obowiązany udzielić mu przed zawarciem umowy jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji w języku polskim, wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania z rzeczy sprzedanej. W szczególności należy podać: rodzaj rzeczy, określenie jej producenta lub importera, znak bezpieczeństwa i znak zgodności wymagane przez odrębne przepisy, informacje o dopuszczeniu do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej oraz, stosownie do rodzaju rzeczy, określenie jego energochłonności, a także inne dane wskazane w odrębnych przepisach.

§ 2.

Jeżeli rzecz jest sprzedawana w opakowaniu jednostkowym lub w zestawie, informacje, o których mowa w § 1, powinny znajdować się na rzeczy sprzedanej lub być z nią trwale połączone. W pozostałych przypadkach sprzedawca jest obowiązany umieścić w miejscu sprzedaży informację, która może być ograniczona do rodzaju rzeczy, jej głównej cechy użytkowej oraz wskazania producenta lub importera rzeczy.

§ 3.

Sprzedawca jest obowiązany zapewnić w miejscu sprzedaży odpowiednie warunki techniczno-organizacyjne umożliwiające dokonanie wyboru rzeczy sprzedanej i sprawdzenie jej jakości, kompletności oraz funkcjonowania głównych mechanizmów i podstawowych podzespołów.

§ 4.

Na żądanie kupującego sprzedawca jest obowiązany wyjaśnić znaczenie poszczególnych postanowień umowy.

§ 5.

Sprzedawca jest obowiązany wydać kupującemu wraz z rzeczą sprzedaną wszystkie elementy jej wyposażenia oraz sporządzone w języku polskim instrukcje obsługi, konserwacji i inne dokumenty wymagane przez odrębne przepisy.”

Czytaj Więcej

Dyrektywa unijna Omnibus – wszystko, co powinieneś o niej wiedzieć

1 stycznia 2023 r. w polskim prawie zaczęły obowiązywać trzy dyrektywy unijne: towarowa, cyfrowa i Omnibus. Powszechnie jednak utarło się, że zmiany wynikające z wejścia w życie każdej z nich ogólnie nazywane są “zmianami Omnibusa”. 

Dyrektywa unijna Omnibus dotyczy między innymi tych osób, które prowadzą sklepy internetowe. Muszą one m.in. zamieścić na swoich stronach www nowy regulamin sprzedaży lub zmienić dotychczasowy. Posiadanie na swojej stronie nieaktualnego regulaminu może wiązać się ze stratami dla sklepu internetowego.

Rękojmia konsumencka

Ci przedsiębiorcy, którzy sprzedają towary w sklepach stacjonarnych, jak i przez Internet, muszą uwzględnić w swojej działalności tzw. rękojmię konsumencką. Zmiany w tym zakresie dotyczą odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru z umową. Co ciekawe, nie dotyczy to nieruchomości. Odtąd inne są warunki uznania towaru sprzedanego konsumentowi za wadliwy, a inne jeśli kupi go osoba prawna, np. spółka, nawet jeśli sprzedany przedmiot jest identyczny. Wynika to z odmienności pomiędzy regulacjami Kodeksu cywilnego, a ustawy o prawach konsumenta.

Wprowadzane zmiany dotyczą sprzedaży konsumenckiej, czyli sytuacji, gdy towar kupuje osoba prywatna albo prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą (JDG). Zasada ta nie ma jednak zastosowania, jeśli JDG kupuje od nas towar w celu dalszej jego odsprzedaży lub gdy ta transakcja w inny sposób ma ściśle zawodowy i profesjonalny charakter. Rękojmia konsumencka nie przysługuje oczywiście kupującym takim jak spółki, osoby prawne, fundacje czy różnego rodzaju instytucje. 

Ponadto, dotychczas, jeżeli wada została ujawniona w ciągu roku od wydania towaru kupującemu, automatycznie przyjmowano, że musiała ona istnieć już w momencie zakupu. Po wejściu w życie nowych przepisów, termin ten został wydłużony aż do dwóch lat.

Kolejna zmiana polega na zobowiązaniu sprzedawcy do odbioru reklamowanego towaru od konsumenta. Konsument składając reklamację nie musi już zajmować się wysyłką. Wyjątkiem jest jednak sytuacja, gdy korzysta on z prawa odstąpienia od umowy z uwagi na istotne wady towaru – w takim wypadku to na kupującym spoczywa obowiązek dostarczenia towaru sprzedawcy (na koszt sprzedawcy). Wg ustawy o prawach konsumenta, sprzedawca powinien wadliwy produkt naprawić lub wymienić na nowy w „rozsądnym terminie”. Termin ten liczy się od poinformowania sprzedawcy o wadzie produktu, a nie – jak wcześniej – od dostarczenia towaru sprzedawcy.

Inną zmianą na korzyść konsumentów jest wprowadzenie domniemania, że wada produktu jest istotna. Obecnie to na przedsiębiorcy spoczywa ciężar udowodnienia, że wada nie jest istotna, a co za tym idzie, że konsumentowi nie przysługuje prawo odstąpienia od umowy.

Od 01.01.2023 r. również nie obowiązuje już krótki okres przedawnienia roszczeń konsumenta o usunięcie wady (naprawę) lub wymianę wadliwego produktu, a także na oświadczenie o obniżeniu ceny czy odstąpieniu od umowy. Dotychczas termin ten wynosił  1 rok od stwierdzenia wady. Obecnie zastosowanie znajdą zasady ogólne przedawnienia roszczeń. Co istotne, sprzedawca nie jest już zwolniony z odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową, nawet jeśli konsument wiedział o wadzie w chwili zakupu. 

Nowe przepisy stanowią również, że odpowiedzialność z tytułu udzielonej na dany produkt gwarancji nie może być mniej korzystna dla konsumenta, niż odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu niezgodności tego towaru z umową.

Dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej

Od 01.01.2023 r. weszły w życie również regulacje dotyczące dostarczania konsumentom (i JDG) treści i usług cyfrowych. Wg ustawy, treść cyfrowa to dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej. Usługa cyfrowa to na przykład:

• umożliwienie konsumentowi rejestracji i korzystania z portalu internetowego,
• dostarczanie wszelkiego rodzaju oprogramowania komputerowego lub na urządzenia mobilne,
• wysłanie konsumentowi linka umożliwiającego pobranie e-booka (jednorazowe lub wielokrotne),
• umożliwienie konsumentowi przechowywania plików w chmurze,
• prowadzenie transmisji na żywo,
• newsletter.

A zatem usługa cyfrowa zawsze dotyczyć będzie danych cyfrowych (treści cyfrowej), tzn. przede wszystkim plików elektronicznych (zdjęć, nagrań audio lub wideo, dokumentów tekstowych, np. e-booków). Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby umowa o dostarczanie treści cyfrowych była zawarta z konsumentem w tradycyjnej formie, czyli na piśmie.

Od „Usług cyfrowych” odróżnić należy „Usługi”, które nie dotyczą danych cyfrowych. Usługi (nie cyfrowe) na ogół świadczone są stacjonarnie – to np. usługi sprzątające, kosmetyczne, serwisowe, gastronomiczne, rozrywkowe czy hotelowe.

Omnibus – inne zmiany od 01.01.2023 r.

Dane kontaktowe – W umowach zawieranych na odległość od 01.01.2023 r. konieczne jest informowanie konsumenta o numerze telefonu, na który może dzwonić, gdy chce skontaktować się ze sprzedawcą – dotychczas nie było to wymagane.

Dodatkowe oświadczenia dotyczące prawa odstąpienia od umowy – W przypadku umowy o świadczenie usług zawartej na odległość, zmieniły się nieco zasady utraty przez konsumenta prawa odstąpienia od umowy. Przedsiębiorca powinien zabezpieczyć się na wypadek, gdyby konsument chciał odstąpić od umowy po otrzymaniu świadczenia od przedsiębiorcy. Sytuacja taka byłaby niesprawiedliwa, bowiem nie dość, że firma wykonałaby obowiązki umowne, to jeszcze musiałaby zwracać pieniądze konsumentowi. Dlatego w celu uchronienia się przed takimi negatywnymi skutkami, przedsiębiorca powinien udzielić konsumentom stosownych, określonych prawnie informacji przed rozpoczęciem świadczenia, odebrać od konsumenta wyraźną zgodę, a dopiero później przystąpić do realizacji umowy. Podobne zasady obowiązują w przypadku umowy o dostarczanie treści cyfrowej, a umowa została zawarta na odległość. 

Mieszkanie klienta, wycieczka – Warto zwrócić uwagę na to, że od 01.01.2023 r. termin na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty w miejscu zamieszkania konsumenta albo podczas wycieczki wynosi 30 dni, a nie 14 dni.

Opinie – Jeśli publikujesz opinie swoich klientów na temat oferowanych produktów lub usług, powinieneś również poinformować, czy te opinie są przez Ciebie zweryfikowane, tzn. czy upewniłeś się, że pochodzą od rzeczywistych użytkowników danego produktu lub usługi. Jeśli opinie są zweryfikowane, opublikuj dodatkowo zwięzłą informację, w jaki sposób to sprawdziłeś.

Wyszukiwarka internetowa – Jeśli udostępniasz innym użytkownikom wyszukiwarkę internetową, powinieneś wyraźnie oznaczyć płatną reklamę i poinformować ich, jeśli przyjąłeś płatność w celu uzyskania przez określony produkt lepszej pozycji w wynikach wyszukiwania. Brak takiej informacji stanowi tzw. nieuczciwą praktykę rynkową.

Obniżka ceny (promocja) – Jeśli komunikujesz swoim klientom obniżkę ceny towaru lub usługi, powinieneś obok informacji o obniżonej cenie zamieścić informację o najniższej cenie tego towaru lub usługi z okresu 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Nie musisz jednak tego robić, jeśli nie chwalisz się promocją, tylko „po cichu” obniżyłeś cenę danego produktu.

Czytaj Więcej

Skutki nielegalnego zatrudnienia cudzoziemca

Cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej musi posiadać ważny dokument uprawniający go do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz dokument uprawniający go do podjęcia legalnego zatrudnienia. Należy jednak pamiętać, iż pracodawca również posiada znaczne obowiązki w tym zakresie.

Pojęcie cudzoziemca

W rozumieniu ustawy z dnia 15 czerwca 2012 roku o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej za cudzoziemca uznaje się osobę, która nie jest:

1. obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
2. obywatelem państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
3. obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej;
4. członkiem rodziny cudzoziemców, o których mowa w pkt 1-3, który do nich dołącza lub z nimi przebywa.

 

Obowiązki pracodawcy

 

Podstawowym obowiązkiem podmiotu powierzającemu wykonywanie pracy cudzoziemcowi (pracodawcy) jest zażądanie od cudzoziemca ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski. Pracodawca powinien również uzyskać kopię tego dokumentu oraz przechowywać ją przez cały okres świadczenia pracy przez cudzoziemca. Niedochowanie to obowiązku może skutkować sankcjami cywilnymi oraz karnymi.

Skutki cywilnoprawne

Zgodnie z art. 4 wskazanej powyżej ustawy – jeżeli pracodawca powierzył pracę cudzoziemcowi nielegalnie przebywającemu na terytorium Polski to cudzoziemcowi przysługuje roszczenie o wypłatę zaległego wynagrodzenia i związanych z nim świadczeń. W takim przypadku istnieje niebezpieczne dla pracodawcy domniemanie, iż stosunek pracy trwał przez okres 3 miesięcy, a w przypadku umowy cywilnoprawnej, iż uzgodnione wynagrodzenie wynosi trzykrotność minimalnego wynagrodzenia.

W praktyce oznacza to, iż nawet jeżeli cudzoziemiec pracował przez 1 dzień – może on z łatwością dochodzić wynagrodzenia za 3 pełne miesiące pracy. Dodatkowo pracodawcę obciążają koszty związane z przesłaniem cudzoziemcowi zaległych należności do państwa jego aktualnego pobytu.

Co istotne, odpowiedzialność cywilna jest znacznie rozszerzona w przypadku pracowników podwykonawcy, gdyż odpowiedzialność cywilna obciąża solidarnie również głównego wykonawcę.

Konsekwencje karne

Podmiot, który powierza pracę nielegalnemu cudzoziemcowi podlega karze grzywny lub ograniczenia wolności. W przypadku, gdy powierzenie odbywa się w warunkach szczególnego wykorzystania podmiot podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Przez stan szczególnego wykorzystania rozumie się warunki pracy osoby lub osób, którym powierzono wykonywanie pracy z naruszeniem prawa, uchybiające godności człowieka i rażąco odmienne, w szczególności ze względu na płeć, w porównaniu z warunkami pracy osób, którym powierzono wykonywanie pracy zgodnie z prawem, wpływające zwłaszcza na zdrowie lub bezpieczeństwo osób wykonujących pracę

Czytaj Więcej

Jak uchronić się przed dysponowaniem pustymi fakturami?

Uszczelnianie systemu podatkowego należy uznać za dobre posunięcie, jednakże może ono negatywnie wpłynąć na uczciwych przedsiębiorców, którzy wskutek niedochowania staranności mogą ponieść bardzo poważne konsekwencje. Najbardziej problematyczną może okazać się kwestia tzw. pustych faktur. W dalszej części artykułu postaram się wyjaśnić, czym są puste faktury oraz jakie podjąć działania aby uchronić się przed posiadaniem takich faktur.

 

Co do zasady, wystawienie faktury VAT na sprzedaż usługi/towaru powoduje, iż jej odbiorca ma prawo odliczenia podatku VAT od takiej sprzedaży. Są jednak od tego wyjątki. Prawo do odliczenia podatku VAT nie przysługuje w przypadku wystawiania tzw. pustych faktur.

Puste faktury są to faktury, które nie odzwierciedlają rzeczywistego zdarzenia – tzn. wykazują sprzedaż towaru/usługi, która nie miała miejsca.

Posługiwanie się pustymi fakturami VAT powoduje negatywne konsekwencje nie tylko dla podmiotów wystawiających takie faktury, ale również dla podmiotów, które takowe faktury wykorzystują do obniżenia zobowiązań podatkowych (podatku dochodowego, podatku VAT). Organy podatkowe bowiem zamierzają karać zarówno jedną jak i drugą grupę.

Jak się przed tym uchronić?

W pierwszej kolejności, jeśli jest to pierwsza transakcja z danym kontrahentem, zaleca się „sprawdzenie” danego podmiotu. Sprawdzenie takie powinno polegać na upewnieniu się, że podmiot taki jest podmiotem rzetelnym i uczciwym. Wskazane jest również ustalenie jak długo podmiot taki działa na rynku, jeśli działalność przez niego prowadzona jest stosunkowo krótka zaleca się ostrożność w współpracy z takim podmiotem. Pomocnymi również mogą być opinie w Internecie na temat takiego przedsiębiorcy. Celem takiego rozeznania przede wszystkim powinno być ustalenie, czy nasz przyszły kontrahent nie działa przede wszystkim w celu wyłudzenia podatku VAT.

Kolejno, zaleca się sprawdzenie, czy kontrahent jest czynnym podatnikiem podatku do towarów i usług (podatku VAT). Ministerstwo Finansów prowadzi wyszukiwarkę podmiotów pod adresem: https://ppuslugi.mf.gov.pl/_/. Należy pamiętać, iż od 1 stycznia 2017 r. fiskus posiada uprawienie do wykreślenia podatnika z rejestru VAT z urzędu, i co najważniejsze, nie ma obowiązku informowania takiego podatnika o dokonanym wykreśleniu. Przyczyny wykreślenia podatnika wskazane w art. 96 ust 9 i 9a ustawy o VAT są następujące:

1) podatnik nie istnieje,

2) mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem ani pełnomocnikiem,

3) dane w zgłoszeniu okażą się niezgodne z prawdą,

4) podatnik nie stawia się na wezwania skarbówki,

5) zawiesił wykonywanie działalności na ponad pół roku,

6) nie złożył deklaracji za sześć kolejnych miesięcy,

7) składał zerowe deklaracje VAT przez sześć kolejnych miesięcy,

Czytaj Więcej

Rozpoczęcie produkcji kosmetyków naturalnych

Coraz więcej osób jest zainteresowanych używaniem kosmetyków określanych jako naturalne lub organiczne, co bezsprzecznie wpływa na wzrost produkcji tego typu kosmetyków. Jakie wymogi musi spełnić osoba wprowadzająca na rynek eko kosmetyki?

 

Pojęcia kosmetyków naturalnych lub organicznych często bywają nadużywane. Stąd też popularną praktyką producentów staje się certyfikacja wyrobów. Przykładowo ECOCERT SA z siedzibą we Francji od ponad 20 lat rozpowszechnia standardy dla kosmetyków naturalnych i organicznych. Certyfikat kosmetyku naturalnego ECOCERT jest przyznawany kosmetykom, których co najmniej 50% ze składników roślinnych organicznych jest certyfikowana jako organiczna. Z kolei certyfikat kosmetyku organicznego ECOCERT jest przyznawany kosmetykom, w których ta proporcja wynosi 95%. Podobnie, certyfikaty przyznawane przez inne podmioty, opierają się również na stosunkowej zawartości składników organicznych do całości składu produktu. Należy zaznaczyć, że pojęcia naturalności i organiczności nie posiadają definicji legalnych.

Pomimo uzyskania powyższych certyfikatów kosmetyk naturalny lub organiczny to nadal produkt kosmetyczny w rozumieniu ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczącego produktów kosmetycznych (art. 2 ust. 1 lit. a). Art. 3 Rozporządzenia nakłada wymóg, aby wprowadzany na rynek wyrób był bezpieczny dla zdrowia ludzi w normalnych lub dających się przewidzieć warunkach. Za dochowanie tego wymogu odpowiedzialna jest osoba wprowadzająca na rynek wyrób. W wypadku produktu kosmetycznego wyprodukowanego w jednym z krajów członkowskich Unii Europejskiej, osobą odpowiedzialną będzie producent mający siedzibę na terenie kraju członkowskiego.

Osoba odpowiedzialna w celu zapewnienia bezpieczeństwa zobowiązana jest do przeprowadzenia oceny bezpieczeństwa produktu na podstawie odpowiednich informacji i sporządzenia raportu bezpieczeństwa produktu kosmetycznego zgodnie z za­łącznikiem I Rozporządzenia (art. 10). Badanie i analiza kosmetyku powinny być przeprowadzone w sposób rzetelny i odtwarzalny. Raport bezpieczeństwa sporządza osoba posiadająca dyplom lub inny dowód formalnych kwalifikacji, przyznany w wyniku ukończenia teoretycznych i praktycznych studiów uniwersyteckich w dziedzinie farmacji, toksykologii, medycyny lub innej zbliżonej dyscypliny lub kursu uznawanego przez dane państwo członkowskie za równorzędny (art.11). Kompleksową obsługą zgłoszenia oraz wykonaniem raportu zajmują się tzw. Safety Assessorzy. Warto pamiętać, że dokumentację dotyczącą kosmetyku należy przechowywać przez okres 10 lat od dnia wprowadzenia do obrotu ostatniej partii danego produktu kosmetycznego.

Drugim wymogiem nałożonym na osobę odpowiedzialną za wyrób kosmetyczny jest zgłoszenie przed wprowadzeniem na rynek Komisji Europejskiej drogą elektroniczną informacji wyszczególnionych w art. 13 Rozporządzenia za pośrednictwem portalu CPNP – Cosmetic Products Notification Portal. W zgłaszanej informacji muszą zawierać się następujące dane:

a) kategoria produktu kosmetycznego i jego nazwa lub nazwa umożliwiająca jednoznaczną identyfikację;

b) imię i nazwisko (firmę) osoby odpowiedzialnej oraz jej adres, pod którym udostępniana jest dokumentacja produktu;

c) kraj pochodzenia w przypadku importu;

d) państwo członkowskie, w którym produkt kosmetyczny ma zostać wprowadzony do obrotu;

e) dane kontaktowe osoby fizycznej, z którą można się kontaktować,

f) obecność substancji w formie nanomateriałów,

g) nazwa i numer Chemicals Abstracts Service (CAS) lub WE substancji sklasyfikowanych jako rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość (CMR), należących do kategorii 1A lub 1B zgodnie z częścią 3 załącznika VI do rozporządzenia (WE) nr 1272/2008;

h) receptura ramowa umożliwiająca szybkie i odpowiednie leczenie w razie wystąpienia problemów.

Konkretny moment zgłoszenia nie został wprost określony, jednak musi to bezwzględnie nastąpić przed wprowadzeniem produktu na rynek pierwszego z krajów Unii Europejskiej. Zgłoszenie pozostaje także obowiązkowe w przypadku, gdy inny podmiot dokonał zgłoszenia tego produktu na portalu.

Czytaj Więcej

Internetowe „ciasteczka” – wszystko co musisz wiedzieć o plikach cookies

Popularne pliki cookies (zwane ciasteczkami) są to pliki tekstowe, które są zapisywane na komputerze użytkownika podczas odwiedzin witryny internetowej. Służą one do zbierania informacji o użytkowniku, czyli osobie która wchodzi na stronę internetową (zwanym odbiorcą końcowym). Obecnie każda strona Internetowa posiada system plików cookie, co wiąże się z dodatkowymi obowiązkami.

Cookies jest to zbiór podstawowych danych, które strona internetowa zapisuje na naszych komputerach. Te niegroźne pliki, zwane ciasteczkami mają bardzo ważną funkcję, pozwalają w pełni korzystać z funkcjonalności strony internetowej.

Przykładowe zastosowanie plików „cookies”:

1. strony internetowe „zapamiętują” nasze preferencje i ustawienia tj. język na stronie, układ, rozmieszczenie treści, czy korzystanie z Big Data,
2. możliwe jest tworzenie grup zainteresowania, dzięki czemu sklep poleca nam produkty powiązane z tymi, które zazwyczaj wybieramy i które mogą nas potencjalnie zainteresować;
3. przechowywanie towarów w koszykach sklepów internetowych podczas korzystania ze strony;
4. korzystanie z kont w serwisach np. Facebook, Twitter etc;
5. pozwalają być zalogowanym do serwisu na każdej z dostępnych w danej witrynie podstron.

Podstawa prawna funkcjonowania plików cookies

Główne uregulowania odnoszące się do plików cookies oraz obowiązków związanych ze świadczeniem usług drogą elektroniczną znajdują się w art. 161, 166, 169, 172, 173 i 174 ustawy Prawo telekomunikacyjne (zwana dalej „ustawą”).

Do plików cookies odnosi się w szczególności art. 173 ustawy, który stanowi, że przechowywanie informacji lub uzyskiwanie dostępu do informacji już przechowywanej w telekomunikacyjnym urządzeniu końcowym abonenta lub użytkownika końcowego jest dozwolone, pod warunkiem że:

1. abonent lub użytkownik końcowy zostanie uprzednio bezpośrednio poinformowany w sposób jednoznaczny, łatwy i zrozumiały, o:
   1. celu przechowywania i uzyskiwania dostępu do tej informacji,
   2. możliwości określenia przez niego warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do tej informacji za pomocą ustawień oprogramowania zainstalowanego w wykorzystywanym przez niego telekomunikacyjnym urządzeniu końcowym lub konfiguracji usługi;
2. abonent lub użytkownik końcowy, po otrzymaniu informacji, o których mowa w pkt 1, wyrazi na to zgodę;
3. przechowywana informacja lub uzyskiwanie do niej dostępu nie powoduje zmian konfiguracyjnych w telekomunikacyjnym urządzeniu końcowym abonenta lub użytkownika końcowego i oprogramowaniu zainstalowanym w tym urządzeniu.

Istotne jest również uregulowanie art. 174 ustawy Prawo telekomunikacyjne, które stanowi, że jeżeli przepisy ustawy wymagają wyrażenia zgody przez abonenta lub użytkownika końcowego, zgoda ta:

Czytaj Więcej

Naruszenie dóbr osobistych osoby prawnej

Dobra osobiste co do zasady przysługują osobie fizycznej i jako takie zostały uregulowane w art. 23 kodeksu cywilnego: „Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach”. Mając na uwadze katalog dóbr ciężko stwierdzić, iż regulacja ta odnosi się również bezpośrednio do osoby prawnej, która wszak nie posiada takich przymiotów jak zdrowie, wolność czy swoboda sumienia.

Dobra osobiste osoby prawnej zostały jednak uregulowane w orzecznictwie. Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 14 listopada 1986 r, II CR 295/86, OSNCP 1988, Nr 2–3, poz. 40 wskazał, iż: „Dobra osobiste osób prawnych zostały zdefiniowane jako wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swym zakresem działań”.

Zgodnie z Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 grudnia 1995 roku, I ACR 1013/95: „Za jedno z podstawowych dóbr osobistych osoby prawnej uznaje się renomę (dobre imię, prestiż) przedsiębiorstwa rozumianą jako ogół pozytywnych wyobrażeń i ocen konsumentów odpowiadających czci osoby fizycznej”.

Prawo ma gwarantować osobie prawnej, by nie formułowano
pod jej adresem ocen narażających ją na utratę dobrego imienia. Rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji lub formułowanie ocen, które nie mieszczą się w granicach dopuszczalnej krytyki, czyli takiej,
która nie znajduje podstawy w obiektywnych faktach, stanowi naruszenie dobrego imienia osoby prawnej, która może wtedy poszukiwać ochrony przewidzianej w art. 24 kodeksu cywilnego (SN z 5.4.2013 r., III CSK 198/12, OSNC 2013, Nr 12, poz. 141).

Szczególne znaczenie ma renoma osoby prawnej będącej przedsiębiorcą, bowiem wpływa to w zasadniczym stopniu na klientelę przedsiębiorcy, a tym samym bezpośrednio oddziałuje na korzyści jakie przedsiębiorca może uzyskać. Prawa podmiotowe związane z dobrymi osobistymi są skuteczne erga omnes, tym samym prawo wyznacza osobom określoną sferę postępowania, jednocześnie zabraniając innym podmiotom, aby mogły tę sferę naruszyć.

Ochrona dóbr osobistych osoby prawnej

Podstawowe elementy ochrony dóbr osobistych osoby prawnej ustawodawca uregulował w art. 24 kodeksu cywilnego, gdzie wskazał, iż: „Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne”. Zgodnie z tym uregulowaniem, jeżeli naruszenie dóbr osobistych zostało dokonane z naruszeniem prawa to Sąd może nakazać innej osobie zaniechania takiego działania.

Niekiedy jednak naruszenie dóbr osobistych jest aktem jednorazowym (np.: wpis na stronie internetowej, blogu, stronie firmowej Facebook), które nawet pomimo jego usunięcia wyrządziło już dostateczne szkody osobie prawnej. W takiej sytuacji ustawodawca przewidział możliwość zobowiązania do usunięcia skutków naruszenia – w szczególności poprzez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści (np.: publikacji sprostowania/przeprosin w gazecie lub na wybranym portalu internetowym), żądania zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wybrany cel społeczny (np.: na rzecz organizacji zajmującej się sprawami dotyczącymi postępowania albo Polski Czerwony Krzyż).

Jeżeli naruszenie wyrządziło dodatkowo osobie fizycznej wymierną szkodę majątkową (np.: na skutek negatywnego wpisu kontrahent wypowiedział umowę) – taka osoba prawna może żądać również jej naprawienia na zasadach ogólnych od naruszającego dobra osobiste.

Podsumowanie

Dobra osobiste co do zasady przysługują osobom fizycznym, jednak mając na uwadze, iż część z dóbr może odnosić się również do osób prawnych – w orzecznictwie uznaje się, iż podlegają one ochronie na równi z dobrami osobistymi osób fizycznych. Wskazane mechanizmy ochrony nabierają dodatkowego znaczenia w dobie Internetu, gdzie jeden negatywny wpis może dotrzeć do milionów odbiorców i doprowadzić do znacznej szkody dla przedsiębiorcy.

Czytaj Więcej