Darowizna od rodziny a podatek

Otrzymałeś darowiznę od rodziców, rodzeństwa czy dziadków? Pamiętaj, że musisz zgłosić ją do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy. Polskie prawo nakłada na obdarowanego określone obowiązki, które należy spełnić, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji podatkowych.

Zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego w Polsce (art. 4a Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn), darowizny od najbliższej rodziny (tzw. zerowa grupa podatkowa – małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, ojczym i macocha) mogą być zwolnione z podatku od spadków i darowizn. Aby móc skorzystać ze zwolnienia należy w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny zgłosić nabyte rzeczy lub prawa majątkowe do urzędu skarbowego. W sytuacji gdy przedmiotem darowizny były pieniądze, obdarowany musi ponadto udokumentować ich przekazanie na rachunek bankowy nabywcy. W sytuacji gdy niniejsze warunki nie zostaną spełnione, darowizna przekraczająca kwotę wolną od podatku (obecnie – 36 120 zł) podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że ww. kwota wolna, dotyczy darowizn wykonanych w ciągu 5 ostatnich lat przez jedną osobę. W związku z tym, w przypadku wielokrotnej darowizny w rodzinie (np. kilka darowizn od matki dla córki), musi być ona zsumowana w okresie 5-letnim. Dopiero jeżeli taka suma darowizny przekroczy kwotę 36 120 zł, obdarowany będzie musiał zapłacić stosowny podatek.

Jak zgłosić darowiznę?

W momencie przekroczenia kwoty wolnej od podatku, darowiznę należy zgłosić do urzędu skarbowego, wypełniając formularz SD-Z2 (zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych). Formularz ten można złożyć osobiście w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania obdarowanego lub przesłać pocztą. Istnieje również możliwość złożenia formularza drogą elektroniczną za pośrednictwem systemu e-Deklaracje.

Co należy uwzględnić w zgłoszeniu?

W zgłoszeniu należy podać szczegółowe informacje dotyczące darowizny, w tym:

• dane darczyńcy i obdarowanego,
• opis przedmiotu darowizny (np. gotówka, nieruchomości, przedmioty wartościowe),
• wartość darowizny,
• datę otrzymania darowizny,
• stosunek pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym.

Co grozi za niezgłoszenie darowizny?

Niezgłoszenie nabycia majątku otrzymanego w formie darowizny w terminie 6 miesięcy od momentu uzyskania darowizny przez osobę objętą zwolnieniem powoduje, iż darowizna podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. W takim przypadku darowizna w najbliższej rodzinie powoduje konieczność złożenia deklaracji i zapłaty podatku. Wysokość podatku zależy od wartości darowizny oraz od tego, do której grupy podatkowej należą darczyńca i obdarowany. W przypadku darowizn od najbliższej rodziny, które nie zostały zgłoszone, podatek może wynieść od 3 proc. do nawet 20 proc. wartości darowizny.

Czytaj Więcej

Jakie są Twoje prawa jako najemcy mieszkania?

Wynajmując mieszkanie, warto znać swoje prawa i obowiązki, aby uniknąć nieporozumień i problemów. W poniższym artykule wyjaśniamy najważniejsze kwestie prawne dotyczące najmu mieszkaniowe w Polsce, w tym umowę najmu, kaucję, wypowiedzenie oraz obowiązki wynajmującego.

Umowa najmu

Podstawą najmu mieszkania jest umowa najmu. Powinna być ona zawarta na piśmie i zawierać wszystkie istotne warunki najmu. W umowie powinny znaleźć się informacje takie jak dane stron (wynajmującego i najemcy), opis wynajmowanego mieszkania, wysokość czynszu, sposób i terminy jego płatności, okres trwania najmu, w jaki sposób ma być wykorzystywany przedmiot najmu oraz ewentualne dodatkowe opłaty (np. za media).

Umowa najmu może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. Umowa na czas określony daje większą pewność co do długości najmu, natomiast umowa na czas nieokreślony jest bardziej elastyczna w kwestii możliwości wypowiedzenia. Jeśli umowa najmu dotyczy okresu dłuższego niż 10 lat, to umowa taka, po upływie tego terminu, przechodzi w umowę na czas nieoznaczony.

Kaucja

Wynajmujący może zażądać od najemcy kaucji jako zabezpieczenia na wypadek ewentualnych szkód w mieszkaniu lub zaległości w płatnościach. Wysokość kaucji nie może przekraczać dwunastokrotności miesięcznego czynszu (limit ten obowiązuje tylko przy najmie mieszkań na cele mieszkaniowe). Kaucja powinna być zwrócona najemcy po zakończeniu najmu w ciągu miesiąca licząc od dnia opróżnienia lokalu, pod warunkiem że mieszkanie zostanie zwrócone w stanie niepogorszonym z uwzględnieniem normalnego zużycia (jeżeli umowa tak stanowi – jeśli nie ma wzmianki o stanie niepogorszonym z uwzględnieniem normalnego zużycia, to musi być stan niepogorszony – taki jaki był przy wydaniu) i wszystkie należności wynajmującego z tytułu najmu lokalu.

Wypowiedzenie umowy najmu

Wypowiedzenie umowy najmu różni się w zależności od rodzaju umowy oraz częstotliwości opłacania czynszu. W przypadku umowy na czas określony, wypowiedzenie jest możliwe tylko w sytuacjach przewidzianych w umowie. Umowę na czas nieokreślony można wypowiedzieć z zachowaniem terminów określonych w Kodeksie cywilnym. Wynajmujący może wypowiedzieć umowę na czas nieokreślony z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, jeżeli najemca nie płaci czynszu przez dwa pełne okresy płatności, jeżeli zaś wypowiedzenie ma być bez terminów (natychmiastowe), to wynajmujące musi uprzedzić najemcę na piśmie dając mu dodatkowy, co najmniej miesięczny termin, do zapłaty zaległego czynszu. Innym powodem jest naruszenie innych postanowień umowy lub używanie mieszkania w sposób sprzeczny z jego przeznaczeniem.

Najemca może wypowiedzieć umowę na czas nieokreślony z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia bez podania przyczyny. W przypadku, gdy warunki mieszkaniowe zagrażają zdrowiu najemcy, możliwe jest natychmiastowe wypowiedzenie umowy.

Obowiązki wynajmującego

Wynajmujący ma obowiązek przekazać najemcy mieszkanie w stanie nadającym się do użytku oraz utrzymywać je w takim stanie przez cały okres najmu. Powinien zapewnić sprawność instalacji i urządzeń umożliwiających korzystanie z mieszkania zgodnie z jego przeznaczeniem. W przypadku awarii lub konieczności napraw, wynajmujący powinien niezwłocznie podjąć działania naprawcze.

Wynajmujący nie może bez uzasadnionej przyczyny wejść do mieszkania wynajmowanego najemcy bez jego zgody. Powinien szanować prywatność najemcy i uzgadniać terminy ewentualnych wizyt.

Obowiązki najemcy

Najemca jest zobowiązany do terminowego opłacania czynszu oraz innych ustalonych opłat. Powinien używać mieszkania zgodnie z jego przeznaczeniem i dbać o jego stan techniczny. Najemca ponosi odpowiedzialność za drobne naprawy i konserwację mieszkania, wynikające z normalnego użytkowania.

Jeśli najemca zamierza dokonać jakichkolwiek zmian w mieszkaniu, powinien uzyskać na to zgodę wynajmującego. W przypadku szkód powstałych z winy najemcy, jest on zobowiązany do ich naprawy lub pokrycia kosztów naprawy.

Czytaj Więcej

Jak skutecznie dochodzić odszkodowania po wypadku drogowym?

Dochodzenie odszkodowania po wypadku drogowym to proces wymagający dokładności i staranności. Kluczowe jest zabezpieczenie dowodów, zgłoszenie szkody do ubezpieczyciela, dokumentacja medyczna i materialna, oraz ewentualne negocjacje i postępowanie sądowe. Poniżej przedstawiamy kroki, które warto podjąć, aby maksymalnie zwiększyć szanse na uzyskanie satysfakcjonującego odszkodowania.

Zebranie dowodów

Bezpośrednio po wypadku należy zebrać jak najwięcej dowodów. Warto zrobić zdjęcia i nagrać filmy miejsca zdarzenia, uszkodzeń pojazdów oraz obrażeń ciała. Konieczne jest również zebranie danych kontaktowych świadków zdarzenia, ponieważ ich zeznania mogą okazać się kluczowe. Wezwanie policji i uzyskanie raportu policyjnego to kolejny istotny krok, ponieważ taki raport stanowi ważny dowód.

Zgłoszenie szkody do ubezpieczyciela

Następnym krokiem jest zgłoszenie szkody do ubezpieczyciela sprawcy wypadku. W Polsce obowiązuje system OC (odpowiedzialność cywilna), który pokrywa szkody wyrządzone przez kierowców. Proces zgłoszenia szkody obejmuje kontakt z ubezpieczycielem, który można nawiązać telefonicznie, online lub osobiście. Konieczne jest wypełnienie formularza zgłoszeniowego, podając wszystkie szczegóły wypadku oraz dołączenie zebranych dowodów, takich jak zdjęcia, raport policyjny oraz rachunki za leczenie.

Wizyta lekarska i dokumentacja medyczna

Ważne jest, aby niezwłocznie udać się do lekarza, nawet jeśli obrażenia wydają się niewielkie. Dokumentacja medyczna jest kluczowa przy ubieganiu się o odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu. Powinna zawierać diagnozy i opinie lekarskie potwierdzające rodzaj i zakres obrażeń, rachunki i faktury za wszystkie wydatki związane z leczeniem i rehabilitacją oraz zalecenia lekarskie dotyczące potrzebnego leczenia i okresu rekonwalescencji.

Wycena szkód materialnych

Szkody materialne, takie jak uszkodzenia pojazdu, również muszą być odpowiednio udokumentowane. Warto zlecić wycenę rzeczoznawcy samochodowego i dołączyć ją do zgłoszenia szkody. Dokumentacja powinna obejmować raport rzeczoznawcy opisujący stan techniczny pojazdu i koszty naprawy oraz faktury za naprawy, jeżeli naprawa została już przeprowadzona.

Negocjacje z ubezpieczycielem

Po zgłoszeniu szkody ubezpieczyciel rozpocznie proces likwidacji szkody, który może obejmować ocenę zgłoszonych roszczeń i przeprowadzenie własnych badań. Następnie ubezpieczyciel przedstawi propozycję wypłaty odszkodowania. Jeśli propozycja jest niezadowalająca, warto negocjować warunki wypłaty, a w tym celu skonsultować się z prawnikiem.

Złożenie odwołania

Jeśli ubezpieczyciel odrzuci roszczenie lub zaproponuje niesatysfakcjonującą kwotę, istnieje możliwość złożenia odwołania. Odwołanie powinno zawierać szczegółowe uzasadnienie, dlaczego decyzja ubezpieczyciela jest niesłuszna oraz dodatkowe dowody, które mogą wpłynąć na zmianę decyzji.

Droga sądowa

W przypadku, gdy odwołanie nie przyniesie rezultatu, można skierować sprawę do sądu. Proces sądowy rozpoczyna się od złożenia pozwu przeciwko ubezpieczycielowi, a następnie prowadzone jest postępowanie sądowe, w trakcie którego prawnik może reprezentować osobę poszkodowaną aż do prawomocnego zakończenia sprawy. Proces sądowy może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, ale sąd może zasądzić wyższe odszkodowanie niż proponowane przez ubezpieczyciela.

Czytaj Więcej

Co zrobić, gdy zostaniesz zwolniony z pracy bez uzasadnienia?

Zwolnienie z pracy bez uzasadnienia jest poważnym naruszeniem prawa pracy. Jeśli znajdziesz się w takiej sytuacji, sprawdź dokumenty, zbierz dowody, skontaktuj się z Państwową Inspekcją Pracy i rozważ złożenie pozwu do sądu pracy. Znajomość swoich praw oraz odpowiednie działania mogą pomóc Ci w walce o sprawiedliwość i ochronę Twoich interesów. W poniższym artykule tłumaczymy, jak to zrobić krok po kroku.

Sprawdź formę zwolnienia

W pierwszej kolejności warto dokładnie przeanalizować dokumenty, które otrzymałeś. Zgodnie z polskim Kodeksem pracy, wypowiedzenie umowy o pracę powinno być dokonane na piśmie i zawierać uzasadnienie. Jeśli zwolnienie nie zawiera uzasadnienia, może to być podstawą do zakwestionowania jego legalności.

Skontaktuj się z pracodawcą

Jeśli uważasz, że zwolnienie było bezpodstawne, spróbuj najpierw wyjaśnić sytuację z pracodawcą. Możliwe, że doszło do nieporozumienia lub błąd został popełniony przez pracodawcę. Warto podjąć próbę polubownego rozwiązania konfliktu.

Zbierz dowody

Zachowaj wszelką korespondencję z pracodawcą, w tym e-maile, listy oraz notatki ze spotkań. Mogą one stanowić cenny materiał dowodowy w przypadku sporu sądowego. Jeśli masz świadków, którzy mogą potwierdzić okoliczności zwolnienia, poproś ich o pisemne oświadczenia.

Zgłoś się do Państwowej Inspekcji Pracy

Jeśli rozmowy z pracodawcą nie przyniosły rezultatu, skontaktuj się z Państwową Inspekcją Pracy (PIP). Inspekcja może przeprowadzić kontrolę w firmie i sprawdzić, czy doszło do naruszenia przepisów prawa pracy. W niektórych przypadkach interwencja PIP może skłonić pracodawcę do zmiany decyzji.

Złóż pozew do sądu pracy

Jeśli działania PIP nie przyniosą oczekiwanego efektu, możesz złożyć odwołanie do sądu pracy. Masz na to 21 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia. W odwołaniu powinieneś przedstawić swoje żądania, np. przywrócenie do pracy lub odszkodowanie za bezpodstawne zwolnienie. Warto skorzystać z pomocy prawnika, który pomoże w przygotowaniu dokumentów i reprezentacji przed sądem.

Przygotuj się na postępowanie sądowe

Postępowanie sądowe może być długotrwałe, dlatego warto być dobrze przygotowanym. Przed sądem będziesz musiał udowodnić, że zwolnienie było bezpodstawne. Sąd oceni, czy pracodawca miał uzasadnione powody do rozwiązania umowy o pracę. Jeśli sąd uzna, że zwolnienie było bezpodstawne, może nakazać przywrócenie do pracy lub przyznać odszkodowanie.

Skorzystaj z porad prawnych

Złożenie odwołania i innych wymaganych dokumentów do sądu pracy oraz udział w postępowaniu sądowym może być skomplikowanym procesem, dlatego warto skorzystać z porad prawnych.

Pamiętaj o swoich prawach

Polskie prawo pracy chroni pracowników przed bezpodstawnym zwolnieniem. Jeśli czujesz, że Twoje prawa zostały naruszone, nie wahaj się podjąć odpowiednich kroków. Pamiętaj, że masz prawo do uczciwego traktowania i ochrony przed nieuzasadnionym rozwiązaniem umowy o pracę.

Czytaj Więcej

Problematyczny sąsiad – jak reagować?

W każdej sytuacji kluczowe jest udokumentowanie incydentów oraz współpraca z odpowiednimi służbami. Działając zgodnie z prawem, możemy skutecznie przeciwdziałać problematycznym zachowaniom sąsiadów i chronić nasze prawa. W poniższym artykule podpowiadamy, jak należy reagować w konkretnych sytuacjach oraz jakie możliwości prawne przysługują w konkretnych przypadkach.

Co zrobić, gdy sąsiad mnie wyzywa?

Sytuacja, w której sąsiad nas wyzywa, może być bardzo stresująca i nieprzyjemna. Polskie prawo przewiduje ochronę przed takim zachowaniem. Pierwszym krokiem powinno być udokumentowanie incydentów – warto zapisywać daty, godziny oraz treść obraźliwych słów. Jeśli wyzwiska mają formę pisemną, należy zachować kopie tych wiadomości. Następnie warto spróbować spokojnie porozmawiać z sąsiadem.

Jeżeli rozmowa nie przyniesie rezultatu, można zgłosić sprawę na policję lub do prokuratury. Zgodnie z art. 216 Kodeksu karnego, zniewaga podlega karze grzywny albo ograniczenia wolności. Warto także rozważyć mediację, która może pomóc w rozwiązaniu konfliktu bez eskalacji problemu. Jeżeli sąsiad nie tylko nas wyzywa ale w sposób uporczywy tj. długotrwały i ukierunkowany na dokuczenie nam zakłóca nasz spokój i wzbudza w nas uzasadnione poczucie zagrożenia, udręczenia albo poniżenia również może wypełniać znamiona innego przestępstwa opisanego w art. 190a par. 1 Kodeksu karnego – za co możliwe jest wymierzenie kary pozbawienia wolności 6 miesięcy do lat 8.

Musimy pamiętać, że organy ścigania mogą w powyższych kwestiach czynów karalnych działać opieszale bądź wręcz zakwalifikować je jako wykroczenia – dlatego też coraz częstszą praktyką jest korzystanie z pomocy prawnika już na etapie zgłaszania nagannych zachowań sąsiada celem dopilnowania prawidłowości i sprawnego przebiegu całego postępowania odpowiednich organów.

Oczywiście dochodzić swoich praw możemy nie tylko na drodze postępowania karnego, ale również na ścieżce cywilnej. Należy pamiętać, że wyzwiska kierowane przez sąsiada i jego zachowania mające na celu uprzykrzyć nam życie mogą stanowić naruszenie dóbr osobistych. Co za tym idzie, na gruncie art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego możemy próbując wymusić na sąsiedzie zaniechanie swojego postępowania wystąpić z pismem wzywającym do zaprzestania naruszeń naszych dóbr osobistych a w przypadku zignorowania tego pisma otwarta pozostaje droga do wystąpienia do sądu cywilnego z pozwem o zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych.

Co zrobić, gdy sąsiad zadymia podwórko?

Zadymianie podwórka przez sąsiada to problem, który może wynikać z różnych przyczyn, takich jak palenie odpadów, złej jakości opał, czy niewłaściwe użytkowanie kominka lub pieca. Przede wszystkim należy spróbować porozmawiać z sąsiadem, wyjaśniając mu uciążliwość jego działań oraz potencjalne zagrożenia dla zdrowia. Jakiekolwiek oddziaływanie sąsiada na swojej nieruchomości, które ma wpływ na grunt sąsiedni – w tym wypadku nasz – na gruncie Kodeksu cywilnego nazywane jest immisjami i w tym zakresie prawo przewiduje szereg możliwości naszej ochrony.

Jeśli sąsiad nie reaguje na prośby, można zwrócić się do lokalnej Straży Miejskiej, która ma uprawnienia do przeprowadzenia kontroli i nałożenia ewentualnych mandatów. Warto również skontaktować się z urzędem gminy lub miasta, który może podjąć działania administracyjne w celu rozwiązania problemu. Dodatkowo, jeżeli dym pochodzi z nielegalnego spalania odpadów, można zgłosić sprawę do miejscowego oddziału Państwowej Straży Pożarnej lub Straży Miejskiej.

Niezależnie od powyższych kroków przysługuje nam możliwość dochodzenia swoich praw przed sądem na drodze cywilnej. W przypadku gdy postępowanie sąsiada nie spowodowało trwałych szkód majątkowych przysługuje nam roszczenie o zaniechanie immisji przez sąsiada i przywrócenie stanu poprzedniego tj. takiego w którym uciążliwe zapachy/dym nie zakłócają nam korzystania z naszej własności. W przypadku gdy doszło do szkód materialnych lub działania sąsiada wpłynęły wymiernie na nasz stan zdrowia poza powyższymi roszczeniami jesteśmy uprawnieniu do żądania odszkodowania za szkody materialne oraz/lub zadośćuczynienia za szkody niematerialne (w sferze zdrowia/psychiki).

Agresywny sąsiad, co robić?

Agresja ze strony sąsiada może przybierać różne formy – od gróźb słownych po fizyczne ataki. W takiej sytuacji najważniejsze jest zapewnienie sobie bezpieczeństwa. W przypadku bezpośredniego zagrożenia należy natychmiast wezwać policję, dzwoniąc pod numer 112.

Po zażegnaniu bezpośredniego niebezpieczeństwa warto złożyć na policji zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. W przypadku gróźb karalnych, zgodnie z art. 190 Kodeksu karnego, sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat 2. W sytuacjach, gdy sąsiad notorycznie wykazuje agresję – co również może wypełniać znamiona czynu z art 190a par. 1 Kodeksu karnego, o którym wyżej – można również rozważyć uzyskanie zakazu zbliżania się, który może wydać sąd na wniosek pokrzywdzonego.

Co zrobić, jak sąsiad zalewa mieszkanie?

Zalewanie mieszkania przez sąsiada to poważny problem, który może prowadzić do znacznych strat materialnych. W pierwszej kolejności należy skontaktować się z sąsiadem, aby jak najszybciej zlokalizować i naprawić źródło wycieku. Warto również sporządzić dokumentację fotograficzną szkód.

Jeżeli sąsiad nie chce współpracować, należy zgłosić problem zarządcy budynku lub wspólnocie mieszkaniowej, która może podjąć odpowiednie kroki. W przypadku braku reakcji, warto wezwać specjalistów, którzy ocenią przyczynę zalania i sporządzą raport.

W sytuacji, gdy naprawy wymagają znacznych kosztów, a sąsiad nie chce pokryć szkód, można skierować sprawę do sądu cywilnego, żądając odszkodowania. Warto skorzystać z pomocy prawnika, który pomoże zarówno na etapie przedsądowym (tj. negocjacji z upartym sąsiadem) a przede wszystkim w przygotowaniu pozwu oraz reprezentacji przed sądem.

Czytaj Więcej

Umowy najmu: na co zwrócić uwagę?

Umowa najmu to jeden z najczęściej zawieranych kontraktów w codziennym życiu. Wynajmujemy mieszkania, biura, lokale użytkowe, a czasami nawet sprzęt. Choć zawarcie umowy najmu może wydawać się prostym zadaniem, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych elementów, aby uniknąć problemów w przyszłości. W tym artykule przybliżymy najważniejsze aspekty najmu nieruchomości, na które warto zwrócić uwagę, zarówno z perspektywy najemcy, jak i wynajmującego.

Kluczowe elementy umowy najmu

Umowa najmu powinna jasno określać, kto jest wynajmującym, a kto najemcą. Warto również podać pełne dane kontaktowe obu stron, a także inne dane pozwalające na zidentyfikowanie stron umowy takie jak: PESEL, NIP, numer KRS czy REGON. Należy dokładnie opisać, co jest przedmiotem najmu. W przypadku nieruchomości należy wskazać – czy jest to mieszkanie, lokal użytkowy, czy inny rodzaj nieruchomości. Ważne jest, aby opis był precyzyjny i zawierał adres oraz powierzchnię najmu. Umowy najmu mogą być zawierane na czas określony lub nieokreślony. Warto określić, na jaki okres zawierana jest umowa, a także jakie są warunki jej przedłużenia lub zakończenia.

Umowa powinna zawierać informacje na temat wysokości czynszu oraz terminów płatności. Ważne jest również określenie, jakie opłaty dodatkowe (np. media, opłaty administracyjne) będą obciążały najemcę. Zazwyczaj umowy najmu przewidują konieczność wpłacenia kaucji. Należy określić jej wysokość, cel oraz warunki zwrotu. Warto sporządzić protokół zdawczo-odbiorczy, który będzie dokumentował stan techniczny lokalu oraz jego wyposażenie na początku najmu. Pozwoli to uniknąć sporów dotyczących ewentualnych uszkodzeń lub braków w wyposażeniu nieruchomości.

Prawa i obowiązki najemcy

Najemca ma prawo do korzystania z lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem. Do jego obowiązków należy:

• Terminowe opłacanie czynszu i innych opłat – regularne płatności są podstawowym obowiązkiem najemcy. Nieprzestrzeganie tego warunku może skutkować rozwiązaniem umowy (art. 687 Kodeksu cywilnego).
• Dbanie o lokal – najemca powinien dbać o wynajmowany lokal, nie powodować jego nadmiernego zużycia i dokonywać napraw drobnych usterek lub awarii (art. 681 Kodeksu cywilnego).
• Zachowanie porządku i spokoju – najemca nie może zakłócać spokoju, porządku publicznego czy spoczynku nocnego albo wywoływać zgorszenia, a także powinien szanować prawa innych mieszkańców (art. 51 Kodeksu wykroczeń).

Prawa i obowiązki wynajmującego

Wynajmujący jest zobowiązany do przekazania najemcy lokalu w stanie umożliwiającym jego użytkowanie zgodnie z umową. Do jego obowiązków należy:

• Zapewnienie sprawnego działania mediów – wynajmujący musi utrzymywać instalacje wodne, elektryczne, grzewcze i inne przez cały okres najmu w stanie, który pozwala na korzystanie z wynajętego lokalu (art. 662 § 1 Kodeksu cywilnego).
• Przeprowadzanie koniecznych napraw – wynajmujący jest zobowiązany do usuwania usterek i awarii, które wynikają z normalnego użytkowania lokalu (art. 663 Kodeksu cywilnego).
• Poszanowanie prywatności najemcy – wynajmujący nie może bez zgody najemcy wchodzić do wynajmowanego lokalu, z wyjątkiem sytuacji nagłych, np. awarii wymagającej natychmiastowej interwencji (art. 10 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego).

Czytaj Więcej

Jak uzyskać alimenty na dziecko?

Alimenty na dziecko są formą wsparcia finansowego, które rodzic zobowiązany jest płacić na rzecz swojego dziecka. Jest to temat, który dotyczy wielu rodzin w Polsce. Proces uzyskania alimentów może wydawać się skomplikowany, dlatego poniżej znajdziesz przystępne informacje na temat ubiegania się o alimenty, wymaganych dokumentów oraz najczęstszych problemów, jakie mogą się pojawić.

Kto może ubiegać się o alimenty?

O alimenty może ubiegać się rodzic, który sprawuje bezpośrednią opiekę nad dzieckiem. W przypadku, gdy rodzice żyją w rozłączeniu, alimenty mogą być przyznane przez sąd, aby zapewnić dziecku odpowiednie warunki materialne. Alimenty mogą być również przyznane w sytuacji, gdy rodzice nie są małżeństwem lub gdy jedno z rodziców unika obowiązku alimentacyjnego.

Jak ubiegać się o alimenty?

• Złożenie pozwu do sądu: pierwszym krokiem jest złożenie pozwu o alimenty do właściwego sądu rejonowego. Pozew może być złożony samodzielnie przez rodzica opiekującego się dzieckiem lub przez jego pełnomocnika, np. adwokata. Do pozwu o alimenty należy dołączyć odpowiednie dokumenty, które będą stanowiły dowody w sprawie. Są to:

1. Odpis aktu urodzenia dziecka.
2. Zaświadczenie o zarobkach rodzica wnoszącego o alimenty.
3. Dowody na ponoszone koszty utrzymania dziecka (np. rachunki za przedszkole, szkołę, zajęcia dodatkowe).
4. Dowody potwierdzające zarobki i sytuację majątkową drugiego rodzica (jeśli są dostępne).
5. Dokumenty potwierdzające koszty związane z leczeniem dziecka, jeśli takie występują.

• Udział w rozprawie sądowej: po złożeniu pozwu, sąd wyznaczy termin rozprawy, na której obie strony będą mogły przedstawić swoje stanowiska. Sąd oceni sytuację materialną obu rodziców oraz potrzeby dziecka, aby ustalić wysokość alimentów.

Najczęstsze problemy – jak je rozwiązywać?

Brak porozumienia między rodzicami 

Często rodzice nie mogą dojść do porozumienia w kwestii wysokości alimentów. W takim przypadku pomocna może okazać się mediacja. Mediator pomoże obu stronom wypracować kompromisowe rozwiązanie, które będzie satysfakcjonujące dla obu stron.

Ukrywanie dochodów przez zobowiązanego rodzica

Zdarza się, że rodzic zobowiązany do płacenia alimentów ukrywa swoje dochody lub pracuje na czarno. W takim przypadku ważne jest zebranie jak największej ilości dowodów, które mogą potwierdzić realne zarobki tego rodzica. Sąd może również zlecić przeprowadzenie wywiadu środowiskowego.

Opóźnienia w płaceniu alimentów 

Jeśli rodzic zobowiązany do płacenia alimentów nie wywiązuje się ze swoich obowiązków, można zwrócić się o pomoc do komornika. Komornik ma uprawnienia do egzekwowania należności alimentacyjnych z wynagrodzenia, kont bankowych czy majątku ruchomego dłużnika.

Zmiana sytuacji finansowej

Jeśli sytuacja finansowa jednego z rodziców ulegnie znaczącej zmianie (np. utrata pracy, ciężka choroba), można złożyć pozew o zmianę wysokości alimentów. Sąd na nowo oceni sytuację obu stron i dostosuje wysokość świadczeń do nowych warunków.

Opracowanie: Katarzyna Janicka, Kancelaria Prawna KPTS

Czytaj Więcej

Podstawowe prawa pracownika: co powinieneś wiedzieć

Znajomość praw pracowniczych jest niezbędna do skutecznej ochrony interesów pracowników. Pracodawcy mają z kolei obowiązek przestrzegania przepisów prawa pracy i zapewnienia godnych warunków. W poniższym artykule przyjrzymy się najważniejszym aspektom praw pracowniczych, obowiązkom pracodawcy oraz najczęstszym przypadkom łamania tych praw.

Podstawowe prawa pracownika

Prawo do wynagrodzenia za pracę

Podstawowym prawem pracownika jest prawo do godziwego wynagrodzenia za wykonaną pracę. Wynagrodzenie powinno być wypłacane regularnie, zgodnie z umową o pracę, w ustalonych terminach, nie rzadziej niż raz w miesiącu. Pracodawca ma obowiązek przestrzegać minimalnego wynagrodzenia określonego przez przepisy prawa.

• Art. 84 Kodeksu Pracy (KP): pracodawca nie może potrącać z wynagrodzenia pracownika żadnych kwot, poza przypadkami określonymi w przepisach prawa.
• Art. 85 KP: wynagrodzenie za pracę wypłaca się co najmniej raz w miesiącu w stałym i ustalonym z góry terminie.

Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

Każdy pracownik ma prawo do pracy w warunkach spełniających wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia odpowiednich warunków pracy, w tym wyposażenia stanowiska pracy w niezbędne środki ochrony indywidualnej oraz przeprowadzania regularnych szkoleń BHP.

• Art. 207 KP: pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.
• Art. 211 KP: pracownicy mają obowiązek przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Prawo do odpoczynku

Pracownik ma prawo do odpoczynku, co obejmuje zarówno przerwy w ciągu dnia pracy, jak i urlopy. Kodeks pracy gwarantuje pracownikom prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego oraz co najmniej 35 godzin odpoczynku tygodniowego. Pracownik ma również prawo do urlopu wypoczynkowego, którego długość zależy od stażu pracy.

• Art. 132 KP: pracownikowi przysługuje co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego, z zastrzeżeniem § 3 oraz art. 136 § 2 i art. 137.
• Art. 134 KP: Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:

1. wynosi co najmniej 6 godzin – pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
2. jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
3. jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.

Prawo do równego traktowania

Prawo do równego traktowania w zatrudnieniu oznacza, że pracownicy nie mogą być dyskryminowani ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, orientację seksualną czy zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony.

• Art. 11³ KP: zakazuje wszelkiej dyskryminacji w zatrudnieniu, bez względu na przyczynę.
• Art. 18^3a KP: określa szczegółowe definicje pojęcia dyskryminacji, w tym równego traktowania w zatrudnieniu.

Obowiązki pracodawcy

Zawieranie i rozwiązywanie umów

Pracodawca jest zobowiązany do zawierania umów o pracę na piśmie oraz do dostarczenia pracownikowi jednego egzemplarza umowy. W przypadku rozwiązania umowy o pracę, pracodawca musi przestrzegać określonych procedur, w tym udzielania pracownikowi wypowiedzenia na piśmie z podaniem przyczyny.

• Art. 29 KP: umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie. Jeżeli umowa nie została zawarta na piśmie, pracodawca powinien niezwłocznie, nie później niż w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
• Art. 30 KP: określa formy i zasady rozwiązywania umów o pracę.

Prowadzenie dokumentacji pracowniczej

Pracodawca ma obowiązek prowadzenia dokumentacji pracowniczej, w tym akt osobowych pracownika, ewidencji czasu pracy, ewidencji urlopów oraz dokumentacji związanej z wynagrodzeniem. Dokumentacja ta musi być przechowywana przez określony czas, zgodnie z przepisami prawa.

• Art. 94 pkt 9a KP: pracodawca jest obowiązany prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników.

Przestrzeganie przepisów BHP

Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz do regularnego szkolenia pracowników z zakresu BHP. Ponadto, pracodawca musi kontrolować przestrzeganie przepisów i zasad BHP oraz dbać o ich stałe doskonalenie.

• Art. 207-212 KP: szczegółowe przepisy dotyczące obowiązków pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Najczęstsze przypadki łamania praw pracowniczych

Nielegalne zatrudnienie

Jednym z najczęstszych przypadków łamania praw pracowniczych jest zatrudnianie pracowników „na czarno”, czyli bez umowy. Pracowników zatrudnionych w ten sposób nie obejmują przepisy Kodeksu pracy, w tym prawa do wynagrodzenia, urlopów oraz ochrony socjalnej.

• Art. 281 KP: przewiduje kary dla pracodawcy m.in. za nielegalne zatrudnianie pracowników.

Brak wynagrodzenia za nadgodziny

Często zdarza się, że pracodawcy nie wypłacają wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych lub wypłacają je w niewłaściwej wysokości. Zgodnie z przepisami, za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje dodatek do wynagrodzenia.

• 151 KP: praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna tylko w przypadkach określonych w kodeksie pracy, a za pracę w nadgodzinach przysługuje dodatek do wynagrodzenia.

Dyskryminacja i mobbing

Dyskryminacja oraz mobbing w miejscu pracy to kolejne poważne naruszenia praw pracowniczych. Dyskryminacja może przybierać różne formy, w tym nierówne traktowanie w zakresie wynagrodzenia, awansów czy szkoleń. Mobbing natomiast to długotrwałe i uporczywe nękanie pracownika, które prowadzi do obniżenia jego samooceny i zdrowia psychicznego.

• Art. 18^3a -18^3e KP: szczegółowe przepisy dotyczące przeciwdziałania dyskryminacji.
• Art. 94³ KP: definicja mobbingu oraz katalog praw pracownika, wobec którego stosowany jest mobbing.

Czytaj Więcej

Rodzaje umów cywilnoprawnych

Umowy cywilnoprawne stanowią fundament obrotu gospodarczego i codziennego funkcjonowania społeczeństwa. W polskim systemie prawa umów, opartym na Kodeksie cywilnym z 1964 roku, wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów umów cywilnoprawnych. W poniższym artykule wyjaśniamy ich definicje.

Umowa sprzedaży

Najbardziej powszechną umową cywilnoprawną jest umowa sprzedaży. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu tę rzecz, natomiast kupujący zobowiązuje się odebrać rzecz i zapłacić sprzedawcy cenę. Umowa ta może dotyczyć zarówno rzeczy ruchomych, jak i nieruchomości. W przypadku nieruchomości wymagana jest forma aktu notarialnego.

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło jest umową rezultatu. Przez tę umowę przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Przedmiotem umowy o dzieło może być np. naprawa samochodu (tak orzekł Sąd Najwyższy w postanowieniu z 10 marca 2021 roku, sygn. akt II USK 119/21), wykonanie strony internetowej czy napisanie książki. Ważnym elementem tej umowy jest to, że przyjmujący zamówienie odpowiada za końcowy rezultat pracy.

Umowa zlecenia

Umowa zlecenia jest umową starannego działania, w której zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonych czynności dla zleceniodawcy. W odróżnieniu od umowy o dzieło, tutaj liczy się staranność, a nie konkretny rezultat. Typowymi przykładami są usługi prawne, księgowe czy konsultingowe. Zleceniodawca ma prawo kontrolować sposób wykonania zlecenia, ale nie może wymagać konkretnego wyniku.

Umowa najmu

Umowa najmu dotyczy oddania rzeczy do używania w zamian za wynagrodzenie, zwane czynszem. Najem może dotyczyć zarówno rzeczy ruchomych, jak i nieruchomości. W umowie najmu szczególnie istotne są zapisy dotyczące okresu najmu, wysokości czynszu oraz ewentualnych warunków wypowiedzenia umowy. Umowa najmu lokalu mieszkalnego podlega dodatkowym regulacjom ustawy o ochronie praw lokatorów.

Umowa dzierżawy

Podobna do umowy najmu, umowa dzierżawy również dotyczy oddania rzeczy do używania, ale z dodatkowym prawem do pobierania pożytków. Najczęściej spotykana w kontekście nieruchomości rolnych, gdzie dzierżawca oprócz korzystania z gruntu, ma prawo do zbierania plonów. Umowa dzierżawy musi określać czas trwania dzierżawy oraz wysokość czynszu dzierżawnego.

Umowa pożyczki

Umowa pożyczki polega na przeniesieniu własności określonej ilości pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku na pożyczkobiorcę, który zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy lub rzeczy tej samej jakości. Umowa pożyczki może być nieodpłatna, jednak w praktyce często pożyczkodawcy naliczają odsetki. Umowa pożyczki powyżej określonej kwoty (obecnie 1000 zł) wymaga formy dokumentowej (np. w formie skanu).

Umowa darowizny

Umowa darowizny to umowa, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna może dotyczyć zarówno rzeczy ruchomych, nieruchomości, jak i praw majątkowych. Ważnym elementem umowy darowizny jest brak ekwiwalentu – obdarowany nie musi świadczyć niczego w zamian.

Umowa użyczenia

Umowa użyczenia jest umową nieodpłatną, na mocy której użyczający oddaje biorącemu rzecz do bezpłatnego używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony. Po upływie tego czasu biorący zobowiązany jest zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym. Umowa użyczenia różni się od najmu brakiem odpłatności, co czyni ją korzystniejszą dla biorącego.

Czytaj Więcej

Wyjaśniamy, co znaczą najpopularniejsze prawnicze sformułowania

Nie trudno poczuć się zagubionym, czytając prawnicze pisma czy definicje niektórych pojęć. Zrozumienie terminów, takich jak prokurent, wokanda czy zasady współżycia społecznego wcale nie musi być zarezerwowane jedynie dla prawników. Postaramy się rozwiać wszelkie wątpliwości i przybliżyć Wam znaczenie najpopularniejszych prawniczych sformułowań.

Prokurent – to pełnomocnik, który ma umocowanie do działania w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Prokurent może dokonywać wszelkich czynności sądowych i pozasądowych, które są związane z prowadzeniem danego przedsiębiorstwa.

Rękojmia – to ustawowa odpowiedzialność sprzedającego, że sprzedawany towar jest zgodny z umową. Jeśli okaże się, że produkt ma wady fizyczne lub prawne, kupujący może skorzystać z rękojmi, żądając naprawy, wymiany towaru lub zwrotu pieniędzy.

Zdolność czynności prawnych – to zdolność osoby do dokonywania ważnych czynności prawnych, takich jak zawieranie umów czy dziedziczenie majątku. Pełną zdolność do czynności prawnych mają osoby pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione całkowicie, podczas gdy ograniczoną zdolność mają małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynaście oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.

Współuczestnictwo – w kontekście prawniczym oznacza to sytuację, gdy dwie lub więcej osób biorą udział jako strony w procesie sądowym po stronie powodów lub pozwanych.

Zasady współżycia społecznego – to ogólnie przyjęte normy postępowania, które regulują relacje międzyludzkie w społeczeństwie. Obejmują one zasady etyczne, moralne oraz prawne, które mają na celu zachowanie porządku społecznego i zapewnienie harmonijnego współżycia.

Wokanda – to termin używany w sądownictwie, oznaczający harmonogram lub listę spraw, które są zaplanowane do rozpoznania przez sąd w danym dniu.

Osoba prawna – to podmiot, który po spełnieniu określonych przesłanek posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, czyli może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania w swoim imieniu. Przykłady osób prawnych to spółki handlowe, fundacje, stowarzyszenia czy instytucje państwowe.

Opracowanie: Radca Prawny Dominika Stasiłowicz

Czytaj Więcej