Doręczenie komornicze – nowe zasady
Sposób doręczania w procedurze cywilnej został przez ustawodawcę sformalizowany. Nie można uznać doręczenia za skutecznie dokonane, jeżeli nie nastąpiło według reguł przewidzianych w art. 131 i n. k.p.c. W ostatnich latach regulacje odnoszące się do doręczeń były wielokrotnie zmieniane. Najnowszą nowelizację ustawy procesowej uchwalono 9 marca 2023 roku, a zmiany w niej zawarte weszły w życie 1 lipca br.
Doręczenie komornicze – nowelizacja ustawy
Instytucja doręczeń komorniczych uregulowana jest w art. 139(1) k.p.c. oraz art. 3a ustawy o komornikach sądowych (Dz.U. 2022.2224). Zgodnie z regulacjami kpc doręczenia komornicze są możliwe do zastosowanie w dwóch sytuacjach.
- Gdy pozwany, pomimo ustawowego powtórzenia zawiadomienia nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę obrony jego praw.
- Gdy nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma procesowego przewidzianego przepisami prawa o doręczeniach.
Doręczenia komornicze możliwe są w przypadku ściśle określonych pism procesowych. Należy do nich pozew (wniosek w postępowaniu nieprocesowym lub postępowaniu egzekucyjnym) oraz wszystkie inne pisma, które wywołują potrzebę obrony praw strony. Komornik powinien dokonać takiego doręczenia w terminie 14 dni sam bądź za pośrednictwem asesora komorniczego. Po takim doręczeniu powód jest zobowiązany do złożenia do akt potwierdzenia doręczenia pisma.
Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadza liczne zmiany w zakresie doręczeń. Wiążą się z tym istotne zagadnienia praktyczne.
Naruszenie dóbr osobistych w Internecie
Jeśli ktoś naruszy nasze dobra osobiste w Internecie i nie znamy jego adresu ani nawet nazwiska to bez tych danych nie możemy wnieść pozwu. Nie możemy też wystąpić o ustalenie danych osobowych pozwanego. W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2020 r., III CZP 78/19, wyjaśniono, że dochodzący roszczeń o ochronę dóbr osobistych musi zidentyfikować osobę, której zarzuca czyn będący formą takiego naruszenia i wykazać, że pozwany dopuścił się zarzucanego mu czynu. Naruszenie dóbr osobistych w internecie nie stanowi wyjątku.
Adres pozwanego dla doręczeń komorniczych
W pozwie nie można również podać adresu miejsca pracy ani adresu do doręczeń – zamiast adresu zamieszkania – pozwanego. Jak wynika z art. 126 § 2 pkt 1 k.p.c., gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, w tym pozwanego.
Co jednak dzieje się w sytuacji, gdy nie można ustalić miejsca zamieszkania pozwanego? Wówczas można uzyskać w urzędzie gminy informację o adresie pozwanego z bazy PESEL. Jak wynika z art. 4 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, określone w niej zadania wykonują gminy. Jednak baza PESEL nie jest kompletna, ponieważ nie wszyscy w razie zmiany miejsca zamieszkania dopełniają obowiązku meldunkowego.
Może się też tak wydarzyć, że gmina odmówi podania adresu pozwanego zasłaniając się RODO. Jednak zgodnie z art. 46 ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności dane z rejestru PESEL mogą być udostępnione osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą w tym interes prawny.
Pełnomocnik do spraw doręczeń
W myśl nowego art. 88 § 2 k.p.c. pełnomocnictwa do doręczeń można udzielić każdej osobie fizycznej. Co ciekawe, zgodnie z art. 138 § 1 k.p.c., jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi. Kwestia definiowania “dorosłego” jest sporna. Przeważa jednak pogląd, że nie dotyczy to jedynie osób pełnoletnich. Wystarczy, że domownik osiągnął taki rozwój intelektualny, że jest w stanie zrozumieć znaczenie czynności doręczenia i podjęcia się oddania pisma adresatowi.
Doręczenia w procedurze cywilnej to temat bardzo powszechny, jak i trudny. Same doręczenia komornicze budzą wiele wątpliwości, a praktyka orzecznicza w tym zakresie nie jest jednolita.